Wat er op het etiket van een wijnfles moet worden vermeld, verschilt per land. Europa hanteert al decennialang de strengste wijnwetgeving ter wereld. De laatste nieuwe regelgeving gaat over herkomst, allergenen, energiewaardes, alcoholpercentages en gezondheids-waarschuwingen die zichtbaar op het etiket moeten staan.

Het oudste wijnetiket

Het oudste wijnetiket dat we kennen is een soort zegel. Deze werd 6.000 jaar geleden aangebracht op een wijnamfora. Pas in de jaren 1700 werd het voor de consument nuttig, omdat tot die tijd wijn erd vervoerd in vaten en daarna werd overgegoten in kannen.

Met de komst van de fles en het wijnetiket ontstaat ook de eerste regelgeving. Maar die kan van land tot land verschillen, zeker als de wijn afkomstig is uit een niet-Europees land. Europa hanteert al decennialang de strengste wijnwetgeving ter wereld. De laatste nieuwe regelgeving gaat over herkomst, allergenen, energiewaardes, alcoholpercentages en gezondheidswaarschuwingen die zichtbaar op het etiket moeten staan.

● Inhoud Uitgedrukt in liter, centiliter of milliliter.

● Alcoholgehalte Uitgedrukt in % volume.

● Land vanherkomst Bijvoorbeeld Produit de France’ of ‘Produced in Italy’.

● Bottelaar De bottelaar – de natuurlijke persoon, rechtspersoon of groepering van dergelijke personen die in de Europese Unie is gevestigd en de wijn op flessen tapt – is verantwoordelijk voor de inhoud van de fles. Dat kan het wijnkasteel of -domein zijn, als de wijn ter plekke gebotteld wordt. Denk maar aan de vermelding ‘mise en bouteille au château’. Maar het kan ook een externe bottelaar zijn, die bijvoorbeeld werkt in opdracht van een supermarktketen.

● Type wijn In 2009 heeft Europa de herkomstbenamingen gestandaardiseerd in wijn zonder en wijn mét geografische aanduiding. De eerste categorie zijn de zogenaamde tafelwijnen. De tweede categorie omvat twee subgroepen: IGP (Indication Géographique Protégée, vroeger landwijn genoemd), en AOP (Appellation d’Origine Protégée, het vroegere AOC). AOP-wijn is geproduceerd in een beschermd gebied dat beperkt is tot een bepaalde terroir. IGP-wijn komt uit een ruimer geografisch gebied.

● Lotnummer Aan de hand van deze code kan de wijn makkelijk getraceerd worden, als er kwaliteitsproblemen zijn.

● Gezondheidsadvies Vanaf 1,2% volume alcohol staat er verplicht een waarschuwing voor zwangere vrouwen op het etiket, met het alcoholgehalte. Sommige landen richten zich tot álle consumenten, met bijvoorbeeld ook een pictogram van een auto met een streep erdoor of ze vermelden dat je door het “consumeren van alcohol niet meer in staat bent een voertuig te besturen en/of bepaalde machines/werktuigen te bedienen”.

● Allergenen Op elke wijn (jonger dan dec 2023) staat dat er zwaveldioxide (een conserveermiddel) in zit: ‘bevat sulfieten’. Ook resterende klaring- en conserveringsmiddelen – zoals afgeleiden van melk en ei – moeten worden vermeld.

● Energiewaarde Op elke fles (jonger dan december 2023) vind je een ‘E’ terug, met daarachter de energiewaarde in kcal of kJ per 100 ml wijn.

● QR-code Op elk etiket (vanaf december 2023) zie je ook een QR-code staan. Scan die en je krijgt een overzicht van de ingrediënten en hun voedingswaarde. Commerciële informatie is verboden.

● Suikergehalte Optioneel voor wijn, maar verplicht voor élke mousserende wijn. Afhankelijk van het suikergehalte van de mousserende wijn, kunnen de volgende voorwaarden zijn gebruikt: brut nature, dosering zéro, brut, extra-sec, sec en doux. Zo bevat champagne ‘non dosé’ geen toegevoegde suiker, ‘brut nature’ minder dan 3 gram suiker per liter, ‘brut’ tussen de 6 en 12 gram, ‘demi-sec’ tussen de 32 en 50 gram, en ‘doux’ meer dan 50 gram.

● Oogstjaar Dat schuimwijn en champagne – vaak een blend van verschillende jaren – geen jaartal vermelden is logisch, maar bij andere wijnen is dat jaartal wél nuttig, het ene jaar is nu eenmaal beter dan het andere.

● Druiven De gebruikte rassen moeten niet vermeld worden, maar steeds meer producenten geven die info wel mee, vaak op het rugetiket.

● Vegan De wijn bevat geen producten van dierlijke oorsprong zoals vislijm, eiwit, caseïne of gelatine. Die worden gebruikt voor het klaren of filteren van de wijn.

● Wijnbereiding Sommige vermeldingen leren je meer over hoe de wijn precies gemaakt werd. Met ‘ vieilli en fût de chêne’ weet je dat de wijn op eikenhouten vaten gerijpt is. En als er ’sur lie’ op staat, heeft de wijn na de vinificatie nog een tijdje gerust.

● Grand vinde (gevolgd door de regio). Wettelijk gezien heeft het opschrift ’grote wijn’ geen enkele waarde. In tegenstelling tot vermeldingen als premier cru of grand cru classé, die zijn wel aan een specifieke regelgeving gebonden.

● Bouteillen°… Een producent kan flessen van een bepaald vat nummeren, maar dat zegt op zich niets over de kwaliteit ervan.  

● Medailles Een gouden of zilveren medaille lijkt aanlokkelijk, maar is geen sluitende kwaliteitsgarantie. Omdat de ene wedstrijd al serieuzer is dan de andere én het beoordelen van wijn altijd een momentopname is. Beter één flesje proberen en pas nadien het karretje volladen.

● Houdbaarheid Niets is zo moeilijk als het inschatten van het bewaarpotentieel van een wijn. Omdat wijn tijdens het verouderen constant evolueert. Opschriften als ‘te drinken vanaf 2029’ vinden we dan ook onzin. Misschien is die wijn al vroeger op dronk of erger nog, moest hij al lang gedronken geweest zijn. Opgelet: voor gedealcoholiseerde wijnen is de vermelding van de houdbaarheidsdatum op het etiket wél verplicht en nuttig.

● Naam van de wijn Elke producent mag vrijuit een naam voor zijn wijn kiezen. En de ene naam is al informatiever dan de andere. Een ‘Cuvée Elise’ kan een leuk eerbetoon zijn aan de dochter des huizes, maar maakt jou nauwelijks wijzer over de wijn. ‘Cuvée Silex’ daarentegen vertelt je wel iets over de bodem waarop de stokken gedijen.